Herkent u het: urinecontroles bij cliënten zijn vaak lastig. Ze roepen veel vragen op bij medewerkers van instellingen en organisaties: Welke test moeten we aanvragen? Welke middelen kunnen de uitslag beïnvloeden? Wat betekent de uitslag en wat is de doorlooptijd van een test? Maar ook: urineren onder toezicht is vervelend voor ons en voor onze cliënt, is het mogelijk om dit te vermijden? Etienne Michielsen, klinisch chemicus bij Diagnostiek voor U, adviseert en ondersteunt dagelijks medewerkers van instellingen op het gebied van urinecontroles op drugs. Voor dit artikel gingen we in gesprek met hem om antwoord te krijgen op de vraag: hoe maakt Diagnostiek voor U de urinecontroles op drugs (drugstesten) makkelijker voor instellingen?
Wat doet Diagnostiek voor U precies op het gebied van drugstesten?
"Diagnostiek voor U verzorgt urinecontroles op drugs en andere middelen als geneesmiddelen en alcohol, voor instellingen en bedrijven in heel Nederland. Zo’n urinecontrole wordt uitgevoerd met een screeningstest. Deze test is er specifiek op gericht om vast te stellen of een bepaalde (groep) stof(fen) in de urine aanwezig is boven een bepaalde afkapwaarde."
Op welke drugs kunnen jullie testen?
"Wij kunnen testen op alle soorten actuele drugs. Denk aan amfetamines, barbituraten, benzodiazepinen, cannabis/THC, cocaïne, methadon, opiaten, XTC/MDMA, alcohol (EtOH), GHB en PCP. Veel van de nieuwere drugs zoals ketamine, 3-MMC, 4-MMC, Alfa-PVP (flakka), oxycodon en fentanyl kunnen we ook aantonen. Tenslotte kunnen we testen op de nieuwe psychoactieve stoffen (NPS), ook wel bekend als designerdrugs en synthetische cannabis (spice). Wil je op een andere drug laten testen, dan kun je altijd contact opnemen met Diagnostiek voor U."
Waarom doen jullie alleen urinecontroles en geen bloed- of speekseltesten?
"Drugs worden in ons lichaam door de lever snel afgebroken en verwerkt om te kunnen worden uitgescheiden. Drugs zijn dan ook maar kort werkzaam (enkele uren) en dus ook maar kort aantoonbaar in bloed (tot 12 uur). Speeksel is een afspiegeling van het bloed. Dat betekent dat ook met speekseltesten drugs tot ongeveer 12 uur na gebruik kunnen worden aangetoond. Kort gezegd is iemand alleen positief in bloed of speeksel als hij nog onder invloed is van die drug. In urine zijn drugs meestal tot 2 à 3 dagen na gebruik nog aantoonbaar, cannabis soms zelfs nog langer. Bovendien is urine een soort verzamelbak waardoor de concentraties drugs vele malen hoger zijn dan in speeksel. De test is dus betrouwbaarder."
Hoe weet je als medewerker van een instelling welke test(en) aangevraagd moet(en) worden?
"Aan het begin van een nieuwe samenwerking kijken we samen met de instelling, welke testen zinnig zijn om uit te voeren. Je moet natuurlijk alleen testen op wat voor hun cliënten zinvol is. Door deze aanpak op maat houdt de instelling controle op het wel of niet gewenst middelengebruik van de cliënt, maar ook houdt deze grip op de kosten. Het blijft echter keer op keer goed nadenken, daarom is onderwijs geven over dit onderwerp zo ontzettend leuk en nuttig."
Hoe lang duurt het voor de uitslag van een drugstest gerapporteerd wordt?
"Dat is afhankelijk van de test. De uitslagen van screenings- en herhalingsonderzoek die wij zelf uitvoeren in ons laboratorium zijn meestal bekend op de dag dat de urine op het laboratorium wordt ontvangen. Uitslagen van bevestigingsonderzoek en de uitslag van de Ruma marker zijn uiterlijk beschikbaar binnen tien werkdagen. De doorlooptijd is bij deze drugstesten langer, omdat deze worden uitgevoerd door andere geaccrediteerde laboratoria in Duitsland waarmee we samenwerken."
Hoe rapporteren jullie de uitslag?
"Er bestaan verschillende manieren van rapporteren, zoals via Edifact, maar ook een HL7-koppeling is mogelijk. HL7 is een internationale standaard voor het veilig, elektronische uitwisselen van medische, financiële en administratieve informatie in de zorg. Daarnaast wordt veel gebruik gemaakt van onze webapplicatie: Cyberlab. Hierin kunnen alle resultaten realtime worden geraadpleegd. Drugstesten bij Diagnostiek voor U worden indien gewenst anoniem uitgevoerd en gerapporteerd. En wat fijn is om te weten voor de aanvrager: de uitslagen zijn nooit inzichtelijk in het cliëntportaal van Diagnostiek voor U. Want vergeet niet, het goed interpreteren van de uitslag is na rapportage nog een belangrijke taak van de aanvrager."
Klinisch chemicus Etienne: "Het lijkt simpel: de uitslag van een test geeft aan dat de cliënt heeft gebruikt of niet. Maar zo eenvoudig is het niet! Juiste interpretatie van de gegevens en context is bij drugstesten extreem belangrijk."
Het interpreteren van de uitslag is toch niet zo moeilijk, er zijn twee opties: positief of negatief?
"Ja, het lijkt simpel: de uitslag van een test geeft aan dat de cliënt heeft gebruikt of niet. Maar zo eenvoudig is het niet! Juiste interpretatie van de gegevens en context is bij drugstesten extreem belangrijk. De uitslag is meestal beladen en heeft direct effect voor de cliënt. Vanuit Diagnostiek voor U bieden we daarom een gedegen ondersteuning bij de juiste interpretatie van de uitslag. Denk hierbij aan advies over moment en wijze van afname en aan scholing. Wij zijn daarnaast ook direct beschikbaar voor vragen (via e-mail of telefonisch)."
Urineren onder toezicht is heel vervelend voor cliënt én medewerker, zijn er alternatieven mogelijk?
"Als enige in Nederland leveren wij de Ruma marker, deze maakt urineren onder toezicht overbodig. De Ruma marker is een drinkbare ‘streepjescode’ die fraude voorkomt bij drugscontroles. Het doel van de Ruma marker is vaststellen dat de ingeleverde urine geproduceerd is door de persoon die de marker gedronken heeft. De Ruma marker wordt gedronken onder toezicht, vervolgens kan productie van urine plaatsvinden zonder toezicht."
Hoe werkt dat dan precies, die Ruma marker?
"De Ruma marker wordt onder toezicht volledig ingenomen met koffie, thee of water. Na inname wacht de cliënt 45 minuten, tot de Ruma marker in de blaas is gekomen. Daarna kan de eerste urine geproduceerd en opgevangen worden, zonder toezicht van de hulpverlener. Dit kan vaak rondom het gesprek tussen cliënt en hulpverlener uitgevoerd worden. In het laboratorium testen wij dan de urine op de aanwezigheid van de Ruma marker en drugs."
Maar is de Ruma marker dan wel veilig in gebruik?
"Ja, de Ruma marker is veilig in gebruik. Het bestaat uit PEG-moleculen (movicolon), dit zijn vochtvasthoudende bestanddelen. Veel mensen kennen wel het middel macrogol dat tegen darmverstoppingen wordt gebruikt. Ruma marker is exact hetzelfde, maar dan in een lage hoeveelheid. Ruma marker gaat onveranderd en snel (binnen 45 minuten) weer het lichaam uit via de urine en ontlasting. Ruma marker is onderzocht door onder meer het NFI (Nederlands Forensisch Instituut) en de conclusie is dat het veilig gebruikt kan worden, ook door mensen met suikerziekte en zwangeren."
Wilt u weten hoe we urinecontroles op drugs voor uw organisatie makkelijker kunnen maken? Wij gaan graag met u in gesprek. Neem contact op met de afdeling Relaties van Diagnostiek voor U, via 088 – 21 41 291 of relaties@diagnostiekvooru.nl
